Ελλάδα: Η μόνη χώρα στην Ευρώπη που αποδέχεται τον ιερό νόμο του Ισλάμ

Η 65χρονη Σατιτζέχ Μόλα Σάλι απο την Κομοτηνή, μια πιστή μουσουλμάνα, είναι η πρώτη Ευρωπαία πολίτης που προσφεύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εναντίον της Σαρία

Η 65χρονη Σατιτζέχ Μόλα Σάλι, μια πιστή μουσουλμάνα, είναι η πρώτη Ευρωπαία πολίτης που προσφεύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εναντίον της Σαρία, του άγραφου Ιερού Νόμου του Ισλάμ σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Newsit. Όταν ο άντρας της πέθανε, το 2008, οι συγγενείς του προσέφυγαν στο τοπικό τους Ιεροδικείο και πέτυχαν, με μια απόφαση του μουφτή, να πάρουν μέρος της κληρονομιάς που της είχε αφήσει ο συζυγός της. Κι αυτό δεν συνέβη σε μια μουσουλμανική χώρα, αλλά στην Ελλάδα, το μοναδικό ευρωπαϊκό κράτος στο οποίο εφαρμόζεται για τους πολίτες της ο Ιερός Νόμος του Ισλάμ και όπου λειτουργούν Ιεροδικεία.

Στην Κομοτηνή, όπου ζει η Σατιτζέχ Μόλα Σάλι, όπως και στην υπόλοιπη Δυτική Θράκη, μεταξύ των μουσουλμάνων δεν υπερχισχύει σε όλες τις υποθέσεις το Αστικό Δίκαιο και οι νόμοι που καθορίζουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των πολιτών, αλλά το εθιμικό ισλαμικό δίκαιο. Βάσει αυτού ο εκάστοτε τοπικός ιεροδίκης (ένας από τους τρεις διορισμένους μουφτήδες της Ξάνθης, της Κομοτηνής και του Διδυμότειχου ή ένας από τους άλλους δύο εκλεγμένους από τη μουσουλμανική μειονότητα αλλά μη αναγνωρισμένους από το ελληνικό κράτος) επιλύει οικογενειακές διαμάχες ερμηνεύοντας το Κοράνι. Αυτό το νομοθετικό απολίθωμα σε σχέση με τα ευρωπαϊκά δεδομένα, βασίζεται στις δεσμεύσεις της Ελλάδας από την Συνθήκη της Λωζάνης του 1923 – ή μάλλον στην ερμηνεία τους από την ελληνική δικαιοσύνη-, που καθόριζε ότι μετά τη μαζική ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, θα εξακολουθούσαν να προστατεύονται τα έθιμα που καθορίζουν τον τρόπο ζωής της μουσουλμανικής μειονότητας που έμεινε στη Θράκη.

Μέρος αυτών των εθίμων είναι και η εφαρμογή της Σαρία, σε ζητήματα που αφορούν το οικογενειακό δίκαιο. Στην περίπτωση της συγκεκριμένης χήρας από την Κομοτηνή, για παράδειγμα, παρόλο που ο άντρας της είχε αφήσει διαθήκη σε συμβολαιογράφο κληροδοτώντας τα πάντα σε εκείνη, η διαθήκη δεν έγινε δεκτή από τον μουφτή της Κομοτηνής, στον οποίο προσέφυγαν οι συγγενείς του, αφού το Ισλαμικό Δίκαιο δεν αναγνωρίζει τη νομική δέσμευση μιας διαθήκης που έχει γίνει βάσει του Αστικού Δικαίου. Κι όταν η γυναίκα προσέφυγε στον Άρειο Πάγο, το ανώτατο δικαστήριο επιβεβαίωσε (με μια απόφαση του 2013) ότι η Σαρία υπερισχύει της ελληνικής νομοθεσίας σε ένα τέτοιο ζήτημα.

Έτσι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καλείται να κρίνει για πρώτη φορά έναν αναχρονισμό που πολλές φορές έχει επισημανθεί από νομικούς και άλλους κύκλους της Ελλάδας, χωρίς, ωστόσο, να έχει ανατραπεί. Το σπουδαιότερο ζήτημα που επισημαίνουν οι νομικοί είναι ότι η εφαρμογή της Σαρία μεταφράζεται σε αποφάσεις που καταπατούν στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα, σε βάρος των γυναικών και των ανηλίκων. Οι περισσότερες αμφισβητούμενες υποθέσεις που έχουν γίνει γνωστές κατά καιρούς αφορούν συνάψεις γάμου ανηλίκων διά  αντιπροσώπου χωρίς οι ανήλικοι να ρωτηθούν, την αδυναμία των μουσουλμάνων γυναικών να πάρουν διαζύγιο αν δεν συμφωνήσει ο άντρας τους (ενώ ο ίδιος μπορεί να πάρει διαζύγιο ακόμη και λέγοντας τρεις φορές προφορικά στη γυναίκα του ότι την χωρίζει), αλλά και κληρονομικά ζητήματα που επιλύονται σε βάρος γυναικών ή ανηλίκων, όπως συνέβη στην περίπτωση της Μόλα Σάλι.

Επιπλέον, ακριβώς επειδή η Σαρία είναι ένα άγραφο εθιμικό δίκαιο, οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν τους κανόνες της και δεν μπορούν να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους ή να αμυνθούν. Όλα επαφίονται στην αυθεντία του μουφτή και στην ερμηνεία που θα δώσει κάθε φορά στο Κοράνι, για το πώς πρέπει να επιλυθεί ένα ζήτημα μεταξύ μουσουλμάνων.

Όπως συμπεραίνει ο Γιάννης Κτιστάκις, διακεκριμένος νομικός που έχει μελετήσει το ζήτημα, οι αποκλίσεις του Ιερού Νόμου του Ισλάμ με τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι και το ζήτημα που προκαλεί μεγαλύτερες συγκρούσεις από αυτές που προκαλούν οι διαφορετικές ερμηνείες που δίνει ένας μουφτής σε σχέση με ένα πολιτικό δικαστήριο.

Ο Γιάννης Κτιστάκις είναι σήμερα δικηγόρος της 65χρονης χήρας που προσέφυγε πριν από ένα χρόνο κατά της Σαρία στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Μιλώντας πρόσφατα για την υπόθεση στη γαλλική εφημερίδα “Le Monde”, εξήγησε πώς το ελληνικό κράτος αυτό-εγκλωβίστηκε σε αυτή την κατάσταση, για λόγους που σχετίζονται με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και τις γεωπολιτικές ισορροπίες: «Η Συνθήκη της Λωζάνης δεν αναφέρει συγκεκριμένα τη Σαρία ή τον μουφτή. Το ελληνικό κράτος έδωσε αυτή την ερμηνεία. Το 1923, την εποχή του Ατατούρκ, η τουρκική κοινωνία ήταν πολύ προοδευτική και κοσμική. Έτσι η Ελλάδα, που ήταν ένα πολύ συντηρητικό Ορθόδοξο κράτος, αποφάσισε ότι η ενίσχυση των ισλαμικών νόμων θα βοηθούσε στη μείωση της κεμαλικής επιρροής στην τουρκόφωνη κοινότητα της Θράκης».

Στα χρόνια που ακολούθησαν η Σαρία αποτέλεσε «ένα όργανο αντιμετώπισης της τουρκικής επιρροής, σε βάρος των γυναικών της μειονότητας, που είναι τα κυρίως θύματά της», εξηγεί ο ίδιος. Ακόμη και ο νόμος που επιβάλει από το 1990 να μεταφράζονται στα ελληνικά οι αποφάσεις των Ιεροδικείων (που παλιά καταγράφονταν μόνο στα τουρκικά ή στα αραβικά) ώστε να μπορεί να ελεγχθεί η συνταγματικότητά τους, δεν εφαρμόζεταις την ουσία. «Τα ελληνικά δικαστήρια λειτουργούν σαν ληξιαρχεία, χωρίς ποτέ να ελέγχουν την ουσία των αποφάσεων», κάτι που δεν συμβαδίζει με το ρόλο της δικαιοσύνης, και είναι απαράδεκτο για την Ευρώπη, επισημαίνει ο Γ.Κτιστάκις: «Παραβιάζει ευθέως το ελληνικό Σύνταγμα και τη Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα καθώς και τη Συνθήκη του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών».

....

 

ΜΑΧΗΤΗΣ